Troost bieden aan kinderen

ER ZIJN
Als volwassene kun je laten merken dat het kind er niet alleen voor staat met al het verdriet, met alle pijn, maar dat je er bent voor het kind. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “Het doet ook zoveel pijn”, en dan dichtbij blijven, zodat het kind niet alleen is. Soms kunnen kinderen hun verdriet moeilijk toelaten. Een hele mooie vorm om kinderen troost te geven is een verhaal vertellen, bijvoorbeeld uit de dierenwereld of samen een spel spelen, tekenen of een DVD kijken. Dat kan voor een kind veel betekenen en is beter dan geforceerd proberen het kind op te vrolijken.

HET KIND VOLGEN
Meestal merk je wel aan een kind dat er iets is. Als een kind uitstraalt dat het zich niet goed voelt, kijk dan goed wat het kind nodig heeft. Het ene kind wil alleengelaten worden terwijl het andere kind juist vraagt om je aanwezigheid. Het is dus goed te laten zien dat je het verdriet en de wijze waarop het kind je erbij wil betrekken accepteert. Een mooie manier om een kind te bereiken is om in de taal van het kind te vragen hoe het voor het kind is en wat het graag zou willen. Ook met kleine gebaren, zoals een knipoog of een schouderklopje, kun je een kind het gevoel geven gezien te worden. Het kind volgen betekent ook: niet afkeuren wat het kind voelt. Het helpt een kind als je wel aansluit bij zijn of haar gevoelens, maar niet meegaat in het verdriet.

NAAR HET KIND LUISTEREN
Het is belangrijk actief te luisteren naar wat een kind te vertellen heeft. Dat betekent: er met al je aandacht bij zijn, en dit te laten merken door bijvoorbeeld te bevestigen of te herhalen wat het kind zegt. Zonder dat we het beseffen, gaan we al heel snel verder dan dat: invullen, uitleggen. Maar een kind heeft er meer aan als het zelf kan onderzoeken wat er aan de hand is en waar hij of zij behoefte aan heeft. Probeer daarom open vragen te stellen, die het kind ruimte geven om te vertellen, bijvoorbeeld: “Hoe was het op school?” Vaak wil een kind helemaal niet over het verlies praten, maar over heel andere dingen. Dat is ook prima.

DE FYSIEKE KANT
Rouw uit zich bij kinderen onder andere in de vorm van lichamelijke symptomen. Zo kunnen bij kinderen zindelijkheidsproblemen of psychsomatische klachten (buikpijn, hoofdpijn) ontstaan. Als een kind zegt dat het zich niet lekker voelt, kan dat een uiting van rouwgevoelens zijn. Ook kan hun lichaam heel gespannen zijn. Kinderen die rouwen, hebben meer behoefte aan warmte, geborgenheid en veiligheid. Ze hebben ook meer behoefte aan aanraking, een arm om hen heen. Het kan fijn voor hen zijn als je ze knuffelt of op schoot neemt. Andere vormen van troost Gaan zitten om te praten werkt bij kinderen meestal niet. Op een ongepland moment, bijvoorbeeld tijdens het spelen, is het vaak gemakkelijker om met een kind contact te krijgen over hoe het zich voelt. Het kan goed zijn als je iets met het kind gaat doen, bijvoorbeeld voorlezen, voetballen of helpen bij het huiswerk maken, om zo in gesprek te komen. Probeer ook eens contact te maken via sprookjes, tekeningen, muziek of foto’s.

BELANGRIJK
Kinderen laten in hun gedrag zien hoe het met hen gaat. Enorme boosheid is voor veel kinderen bijvoorbeeld een manier om hun verdriet te uiten. Soms zijn de reacties veel heftiger dan je zou verwachten. Het is dan wel goed grenzen te stellen. Dit is vaak erg moeilijk, maar regels, rust en structuur geven een kind houvast. Toon begrip voor de emoties, maar accepteer het gedrag niet. Bied het kind wel de veiligheid om het verdriet op een andere manier te uiten. Bedenk daarbij dat kinderen soms in het begin niet willen praten, maar na een tijdje, als er niemand meer naar vraagt, juist wel. Blijf daarom ook later nog oog hebben voor het verdriet van het kind.